سد معبر تعرض به حقوق شهروندی وتوهین به شهروندان است

به گزارش پايگاه خبري تحليلي خبر لنده ، بارها خود و افراد زیادی را به خصوص دانش آموزان را دیدم که برای عبور در مسیر پیاده رو به دلیل وجود موانعی(سد معبر) باید به ناچار مدتی را صبر کرده یا اینکه مسیر را به سمت خیابان تغییر می دادند  و مشکلاتی را هم برای خود وهم برای وسایل نقلیه بوجود آوردند و طبیعی است که این عمل احتمال حادثه و ترافیکی را به همراه داشته باشد.

به راستی علت چیست؟آیا قانون اجرا نمی شود یا شهروندان به خود وقانون احترام نمی گذارند؟ وچاره چیست ؟ به همین خاطر  نوشته ای را  آورده با این امید که گامی در این زمینه برداشته شود . در ابتدا به تعریف  معبر و  سد معبر پرداخته ودر ادامه به موارد قانونی وشرعی وغیره  این مهم می پردازیم.

 معبر»درلغت به معنی محل عبور است و اصطلاحاً به محلی اطلاق می‌شود که از آن برای عبور و مرور استفاده می‌شود و طبق قانون در اثر تفکیک اراضی که در موضوع ماده ۱۰۱ قانون شهرداری‌ها آمده است، ایجاد می‌شود.  تبصره ۶ ماده (: معابر و شوارع عمومی‌که در اثر تفکیک اراضی احداث می‌شود، متعلق به شهرداری است و شهرداری در قبال آن به هیچ عنوان، وجهی به صاحب آن پرداخت نخواهد کرد قانون شهرداری‌ها موظف است از معابر به عنوان ملک عمومی حفاظت کرده و آن را برای استفاده عموم آماده نگه داشته و از تجاوز به میدان ها، پارک ها و باغ های عمومی که حق طبیعی هر شهروندی می باشد جلوگیری نماید..

 سد  درلغت به معنی مانع است وسد معبر یعنی  مانع یا موانعی که برسر راه عبور ومرور مردم باشد  یا به هر عملی اطلاق می‌شود که باعث انسداد معابر عمومی‌شود مانند: 1-اشغال معابر از سوی دست‌فروشان، ۲- نصب دکه‌های غیرمجاز، ۳- تخلیه نخاله‌های ساختمانی و ریختن مصالح ساختمانی اعم از آجر، سیمان، شن، ماسه و … در معابر عمومی‌ (البه این امر اگر برای مدت مشخص و با کسب مجوز از شهرداری باشد ونکات ایمنی را رعایت نماید سد معبر محسوب نمی شود) . ۴-  توقف خودرو در مکان‌های غیرمجاز، ۵- حضور وسایل نقلیه برای فروش کالادر معابر و اشغال پیاده‌روها و میادین ( میوه فروشان–۵- تکدی گری ۶- و مهمتر از همه اشغال معابر از سوی صاحبان مغازه که عمدااقدام به اشغال خیابان هم می کنند بطوریکه در شهرما بصورت یک فرهنگ در آمده است که نمونه بارز این امر درخیا بان ها شهر کاملامشهود است.

به هرصورت اشغال و مسدود کردن معابر و آنچه به‌عنوان سد معبر، مطرح می‌شود، به لحاظ قانونی عملی مجرمانه بوده و مرتکب این عمل مستوجب مجازات است ؛ زیرا معابر عمومی متعلق به عموم شهروندان است و کسی حق ندارد تحت هر شرایط و نامی معابر را انتفاع شخصی نموده و آن را مسدود کند.

برداشتن سد معبر طبق قانون وظیفه کدام سازمان یا نهاد است؟

طبق ماده 55 قانون شهرداری ایجاد خیابانها وکوجه ها ومیدانها و.... وهمچنین کسترش وتوسعه معابر از وظایف شهرداری است ومطابق تبصره 1 بند2همین ماده جلوگیری از ایحاد سد معبر توسط بازاریان وغیره هم برعهده شهرداری گذاشته شده است زیرا بند ۲۰ ماده ۵۵ اصلاحی قانون شهرداری: سد معابر عمومی‌ و اشغال پیاده‌روها و استفاده غیرمجاز از آن‌ها، میدان‌ها، پارک‌ها و باغ‌های عمومی ‌برای کسب و سکونت را ممنوع اعلام کرده است.

   .حال شاید این سوال پیش بیاید چرا این وظیفه برعهد اداره یا نهاد دیگری گذاشته نشده  در پاسخ می توان به ماده 101 قانون شهرداری اشاره کرده است که بیان می کند.

طبق ماده ۱۰۱ و تبصره ۶ ماده : معابر و شوارع عمومی‌که در اثر تفکیک اراضی احداث می‌شود، متعلق به شهرداری است و شهرداری در قبال آن به هیچ عنوان، وجهی به صاحب آن پرداخت نخواهد کرد شهرداری‌ها موظف است از معابر به عنوان ملک عمومی حفاظت کرده و آن را برای استفاده عموم آماده نگه داشته و از تجاوز به میدان ها، پارک ها و باغ های عمومی که حق طبیعی هر شهروندی می باشد جلوگیری نماید.

وهمچنین مطابق تبصره ۶ ماده ۹۶ قانون شهرداری‌ها نیز «اراضی کوچه‌های عمومی‌ و میدان‌ها و پیاده‌روها و خیابان‌ها و به طورکلی معابر و مسیر رودخانه‌ها و نهرها و مجاری فاضلاب شهرها و باغ‌های عمومی‌ و گورستان‌های عمومی‌ و درخت‌های معابر عمومی ‌واقع در محدوده هر شهر که مورد استفاده عموم است، ملک عمومی ‌محسوب می‌شود و در مالکیت شهرداری است».

پس بر اساس تعاریف و ومواد قانونی ذکر شده، شهرداری‌ها موظف‌اند از معابر به عنوان یک ملک عمومی ‌حفاظت کنند و همواره آن را برای استفاده عموم آماده نگه دارند و از تجاوز اشخاص به آن‌ها جلوگیری کنند.

واین موضوع در حالی است که استفاده از این مکانها ‌حق طبیعی مردم به شمار می‌رود و هیچ کس چه حقوقی و حقیقی نمی‌توانند مانع این استفاده مشروع مردم ازاین مکانها شوند . واین مهم هم در اصل ۴۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی‌ایران تاکید شده است که «هیچ‌کس نمی‌تواند اعمال حق خویش را وسیله اضرار به غیر یا تجاوز به منافع عمومی ‌قرار دهد.

لازم به ذکر است که  بیان شودطبق قوانین شهرداری‌ها به هیچ واحد صنفی مجوز اشغال سطوح معابر داده نشده است و بر این اساس هیچ یک از کسبه و واحدهای صنفی اجازه ندارند از پیاده رو برای گذاشتن میز و صندلی و کالا استفاده کنند در حالی که ما بارها وبارها شاهد بوده وهستیم که صندلیها پیاده رو که هیچ در خیابانها گذاشته می شوند ودرادامه باز می گوییم که مردم عزیز پیاده‌روها از معابر عمومی هستند و معابر عمومی ‌بر اساس قانون قابل واگذاری به اشخاص نیستند.  و سد معبر تخلفی است که در قانون پیش بینی شده و برای متخلفان آن مجازات سنگینی درنظر گرفته شده است،. وهمچنین سد معبر تجاوز و تعرض به حقوق شهروندی وتوهین به شهروندان می باشد.

 آیا سد معبر جرم است؟

برای اینکه ما بدانیم عملی جرم است یانه؟ باید آن فعل یا ترک فعل طبق قانون جرم معرفی شده باشد وهمچنین برای آن مجازاتی مشخص کرده باشند. ماده 2 قانون مجازات اسلامی در تعریف جرم آورده است.

 جرم عبارت است از هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعلی که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است بنابراین جرم بودن یا نبودن عمل سد معبر بستگی به این دارد که در قوانین و مقررات موجود مجازاتی برای آن مقرر شده باشد یاخیر؟. به موجب قسمت اخیر ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی هر کس اقدام به هر گونه تجاوز و تصرف عدوانی یا ایجاد مزاحمت یا ممانعت از حق در املاک متعلق به دولت یا شرکت های دولتی وابسته به دولت یا شهرداریها یا اوقاف و ..... کند به مجازات یک ماه تا یک سال حبس محکوم می‌شود.

. بنابراین چون قانون گذار برای فعل سد معبر مجازات تعیین کرده است، جرم محسوب می‌شود.

آیا سد معبر اشکال شرعی دارد؟

عده ای از افراد جامعه شاید موضوعی که از لحاظ قانونی جرم باشد چندان به این موضوع توجهی نکنند وآنرا انجام دهند وبه راحتی از کنار ش بگذرند  ولی اگر همین افراد با توجه به اعتقادمذهبی که دارند متوجه باشند که عمل آنها از لحاظ شرعی اشکال دارند ومراجع نسبت به آن مهم فتوای صادر کردند از انجام دادن آن عمل خودداری کنند به همین دلیل به لحاظ اهمییت موضوع به احادیث و فتوای مراجع نسبت به سد معبر می پردازیم    .

 رسول خدا(ص) فرمودند:« کسی که سدمعبرکند و مانع عبوررهگذران شودازرحمت خدابه دوراست»
امام سجاد (ع ) هم دراین مورد فرمود: از گناهانی که نابودی سریع آدمی را درپی دارد سد کردن راه مسلمانان است»
به نظر برخی از آیات عظام و مراجع تقلید سد معبرحرام است . طبق نظر امام خمینی (ره) این کار جایز نیست. مقام معظم رهبری، ملاک را در اینگونه امور، قانون و مقررات مربوطه دانسته­اند و بنا به نظر حضرت آیت­ الله ­العظمی مکارم شیرازی «بساط­ فروشان و مغازه­ داران، نباید معابر و شوارع عام را جهت کاسبی اشغال کنند». همچنین حضرت آیت­ الله فاضل لنکرانی به صراحت اعلام داشته ­اند که «اگر سد معبر، مخالف مقررات جمهوری اسلامی ایران باشد یا باعث اذیت و آزار و مانع رفت و آمد عابران شود،  حرام است  1  . اکر کسی نگذارد که مردم از مکان هایی که برای عموم ساخته شده است استفاده کنند حق آنان را غصب کرده است  (توضیح المسائل مراجع- مسئله 2545.)

. پارک کردن وسایل نقلیه یا ریختن مصالح ساختمانی اگر موجب سد معبر یا مزاحمت عابرین نباشد اشکال ندارد  وگرنه حرام است2(استفتائات امام خمینی-جلد سه– صفحه 617- فرهنگ فقه- جلد چهار– صفحه 37)

 به هرصورت   سد معبر یا بستن مسیر رفت و آمد در هر یک از معابر عمومی، تجاوز به حقوق شهروندان محسوب می­شود و نه تنها مشمول پیگرد قانونی می­شود بلکه از نظر شرعی نیز دارای اشکال است.

 علت سد معبر  چیست؟

قصد توهین به کسی را نداریم وهمین جا از همه کسانی که شاید این مطلب را توهین به خود بدانند پوزش می طلبیم اکثر کارشناسان ومردم با فرهنگ ومتمدن چه تحصیل کرده وچه تحصیل نکرده معتقدند که کسانی که سد معبر می کنند افرادی خودخوا ه،قانون گریز ،،هستند که هنوز آمادگی کافی ولازم را برای زندگی شهرنشینی ندارند وعده ای دیگر می گویند علت اینکه بازاریان ودستفروشان سد معبر می کنند به علت بیکاری ونداشتن یک شغل ثابت است که آنهار امجبور می کنند که به شغلهای کاذب روی بیاورند و همچنین عدم اطلاع از قانون است مورد دیگری است که به آن اشاره می کنند.  بعضی ها هم آماده نبودن بستر مناسب  شهرها وعدم ساماندهی بعضی از مشاغل در فضای مناسب  را علت این مهم می دانندبه هر صورت این موارد ودیگر موارددیگر که دراین جا ذکر نشده همه وهمه از علتهای بوجود آمدن سد معبر است اما  شهرخودمان هم ازاین مقوله خارج نیست   واین سوال پیش می آید که چرا بعد از گذشتن بیست و چند سال که از شهرشدن وتاسیس شهرداری  گذشته وبعداز عزل ونصب 7شهردار وچنددور شورای اسلامی چراهنوز این مهم به وقوع نه پیوست؟  آیا شهرداری به وظیفه خود ,عمل نمی کند یا مردم احساس نیاز نمی کنند ویا ...؟//؟ نکته مهم این است که در شهر ما چون اصول معماری و شهرسازی به طور دقیق و کامل  وبهتر بگویم اصلارعایت نشده، بسیاری از پیاده روها از "عرض مفیدی برخوردار نیستند و اندک راهی که به عنوان پیاده رو در نظر گرفته شده است نیز توسط مغازه داران محترم تصرف می شود. به گونه ای که گاهی رهگذران برای ادامه مسیر در یک پیاده رو مجبور هستند وارد فضای عبور خودرو ها شوند یا از داخل باغچه های کنار پیاده رو عبور کنند.

درادامه امید می رود شهرداری وشورای شهر با ابزارهای فرهنگی  اجتماعی وقانونی بتوانند این مشکل را حل نمایند  برای حل این معضل راهکارهای زیر پیشنهاد داده می شود.

1-اطلاع رسانی و فرهنگسازی در قالب تذکر، تابلو و بروشور برای آشنایی شهروندان با قوانین و مقررات درسطح شهر

2- اطلاع رسانی فتوای مراجع معظم تقلید، درقالبهای متفاوت تبلیغاتی به مردم. درمراسمات به خصوص نماز جمعه

3- نشست وبرگزاری فصلی مردم ومغازه داران با شهردار وشورای شهر

 4- نظارت مداوم واجرای قانون با همکاری نیروی انتظامی

5- تهیه مکانی مناسب برای ایجاد بازار چه ها بخصوص میوه وتره بار

6-ساماندهی وایجاد فضای مناسب دربیرون شهر برای کارگاه هایی که آلودگی صوتی وغیره بوجود می آورند.

 ودرپایان بابیان این نکته که سد معبر زشت‌ترین تجاوز به حقوق و آزادی مشروع دیگران است و وجود یک شهر سالم  ،زیباو سامان یافته را آرزو  واین به دست نخواهد آمد جز اینکه همه دست به دست هم دهیم به مهر  وانشااله مهین وشهر خویش را آباد کنیم .   والسلام

کورش محمدی (کار شناس ارشد حقوق عمومی)

منا بع:

• قانون مجازات اسلامی
•  قانون شهر داریها
• روز نامه عصر مردم مورخه 6 دیماه 91
• وبلاگ گلبرک خزر
• پایگاه اطلاع رسانی سلام دلفان

انتهاي پيام/م75